Phòng máy phát điện diesel là một bộ phận quan trọng trong kết cấu công trình, thường được sử dụng để cung cấp điện khẩn cấp và làm nguồn điện dự phòng. Do đặc tính công suất lớn của thiết bị và nhiên liệu dễ cháy, thiết kế phòng cháy chữa cháy (PCCC) là yếu tố then chốt nhằm đảm bảo vận hành an toàn. Việc thiết kế PCCC khoa học và hợp lý không chỉ ngăn ngừa nguy cơ cháy nổ mà còn giúp giảm thiểu tối đa thiệt hại về tài sản và con người.
1. Tầm quan trọng của thiết kế phòng cháy chữa cháy cho phòng máy phát điện diesel
Phòng máy phát điện diesel thường được bố trí trong không gian kín hoặc bán kín của công trình, với các thiết bị chính bao gồm tổ máy phát điện diesel, bồn chứa nhiên liệu và các thiết bị phụ trợ. Trong quá trình vận hành, các thiết bị này có thể phát sinh nhiệt độ cao, tia lửa điện hoặc rò rỉ nhiên liệu, rất dễ dẫn đến cháy nổ. Do đó, việc thiết kế hệ thống phòng cháy chữa cháy một cách khoa học và hợp lý không chỉ giúp ngăn ngừa hiệu quả các sự cố hỏa hoạn mà còn giảm thiểu tối đa thiệt hại về tài sản và con người khi có sự cố xảy ra.
2. Các quy chuẩn và tiêu chuẩn trong thiết kế phòng cháy chữa cháy
Tại Việt Nam (hoặc áp dụng theo hệ thống tiêu chuẩn Trung Quốc), thiết kế phòng cháy chữa cháy cho phòng máy phát điện diesel phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy chuẩn và tiêu chuẩn kỹ thuật có liên quan, ví dụ như:
“Quy chuẩn thiết kế phòng cháy cho công trình xây dựng” (GB 50016)
– Quy định về phân khu chống cháy, bậc chịu lửa và yêu cầu thoát nạn đối với phòng máy phát điện diesel.“Tiêu chuẩn kỹ thuật hệ thống cấp nước chữa cháy và trụ cứu hỏa” (GB 50974)
– Hướng dẫn về nguồn nước chữa cháy và cách bố trí thiết bị chữa cháy phù hợp.“Tiêu chuẩn thiết kế chống cháy cho nội thất công trình” (GB 50222)
– Nhấn mạnh yêu cầu về khả năng chống cháy của vật liệu hoàn thiện nội thất trong phòng máy.
Thông qua việc áp dụng hợp lý các tiêu chuẩn trên, người thiết kế có thể đảm bảo mức độ an toàn cháy nổ cao cho phòng máy phát điện diesel.
3. Các điểm trọng yếu trong thiết kế phòng cháy chữa cháy cho phòng máy phát điện diesel
Phân khu cháy và bậc chịu lửa
Phòng máy phát điện diesel cần được bố trí thành khu vực phòng cháy độc lập, với bậc chịu lửa không thấp hơn cấp II.
Tường và sàn phải sử dụng vật liệu chống cháy có thời gian chịu lửa tối thiểu 2 giờ, còn cửa sổ và cửa ra vào nên sử dụng cửa chống cháy loại B (P2).
Hệ thống thông gió và thoát khói
Trong quá trình vận hành, tổ máy phát điện diesel sinh ra nhiều nhiệt và khí thải, vì vậy cần trang bị hệ thống thông gió cưỡng bức.
Bố trí thêm cửa thoát khói hoặc đầu hút khói, nhằm giảm rủi ro cháy nổ và duy trì điều kiện làm việc an toàn cho thiết bị.
Hệ thống báo cháy tự động
Cần lắp đặt đầu báo nhiệt và đầu báo khói, kết nối về hệ thống điều khiển phòng cháy chữa cháy trung tâm của tòa nhà, giúp cảnh báo sớm khi có cháy xảy ra.
Cấu hình hệ thống chữa cháy
Ưu tiên sử dụng hệ thống chữa cháy khí như FM-200, CO₂, IG-541,... nhằm tránh gây hư hỏng cho thiết bị điện khi chữa cháy.
Trang bị bổ sung bình chữa cháy dạng bột khô hoặc bình bọt foam, để hỗ trợ xử lý sự cố cháy bằng tay trong tình huống khẩn cấp.
An toàn trong lưu trữ và vận chuyển nhiên liệu
Khu vực đặt bồn chứa dầu cần được thiết kế đê chắn chống tràn riêng biệt, đồng thời phải có thiết bị báo tràn nhiên liệu.
Đường ống dẫn nhiên liệu phải làm bằng vật liệu chống cháy, chống nổ, và được lắp đặt van ngắt khẩn cấp để phòng sự cố rò rỉ hoặc cháy lan.
4. Xu hướng đổi mới trong thiết kế PCCC cho phòng máy phát điện diesel
Cùng với sự phát triển của công nghệ, thiết kế hệ thống PCCC cho phòng máy diesel đang được nâng cấp theo hướng thông minh và bền vững hơn:
Ứng dụng công nghệ IoT kết hợp hệ thống báo cháy và thiết bị chữa cháy, giúp giám sát, cảnh báo và xử lý cháy tự động, kịp thời và chính xác.
Áp dụng chất chữa cháy thân thiện với môi trường
Sử dụng các loại chất chữa cháy sạch, không ảnh hưởng đến thiết bị và môi trường như Novec 1230, Inergen,...
Giám sát từ xa và phản ứng khẩn cấp
Thông qua nền tảng giám sát từ xa, kỹ thuật viên có thể nắm bắt trạng thái vận hành phòng máy theo thời gian thực, từ đó nâng cao khả năng phản ứng nhanh và xử lý hiệu quả trong các tình huống khẩn cấp.
5. Phân tích trường hợp thực tế trong thiết kế PCCC phòng máy phát điện diesel
Tại một tổ hợp thương mại lớn, phòng máy phát điện được thiết kế với các giải pháp tiêu biểu như:
Hệ thống chữa cháy bằng khí FM-200, đảm bảo an toàn thiết bị điện.
Thông gió 2 chiều (hút – cấp gió riêng biệt), duy trì môi trường vận hành ổn định.
Giám sát thời gian thực qua hệ thống BMS, phát hiện sớm rò rỉ nhiên liệu và nhiệt độ bất thường.
Thiết kế PCCC cho phòng máy phát điện diesel là một phần không thể tách rời trong quy trình đảm bảo an toàn công trình. Việc tuân thủ đầy đủ các tiêu chuẩn, đồng thời kết hợp công nghệ hiện đại và giải pháp tối ưu, sẽ giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ cháy nổ và thiệt hại đi kèm.
